FIZYKA

WAŻNE INFORMACJE DO PRACY ZDALNEJ DLA UCZNIÓW

W związku z przedłużeniem zawieszenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych proszę uczniów klas VII i VIII o przesłanie do wtorku 25.03.2020 r. na email podany w zakładce "NAUCZYCIEL" informacji o gotowości do pracy zdalnej.

Materiały, zadania, instrukcje do pobrania przez uczniów: - kliknij na grafikę obok..

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA KOMUNIKATORA ZOOM

Zajęcia będą przeprowadzane tak, jakbyś był w klasie – przez komunikator ZOOM. Program jest podobny w działaniu jak SKYPE. Zawiera jednak kilka bardziej przydatnych nam funkcji w pracy zdalnej.

Do pracy będziesz potrzebować:

  • komputer, laptop lub telefon (jeśli to możliwe, użyj laptopa lub komputera, a nie telefonu),
  • słuchawki,
  • stabilne połączenie z internetem,
  • twój podręcznik.

Jak dołączyć do klasy na komputerze lub laptopie?

  1. Możesz bezpośrednio wejść na link podany powyżej i rozpocząć pracę bez instalowania komunikatora. Proponuję jednak zainstalowanie programu na komputerze.
  2. Dokładne instrukcje z kodem do lekcji otrzymasz w emailu.
  3. Napisz na email podany w zakładce NAUCZYCIEL.
  4. Próba połączenia zostanie podana w emailu.
  • Zdzisław Kaczorowski
  • Email: kaczorowski.zdzislaw1@gmail.com
L.p. Opis i inne materiały Film
1

Fale elektromagnetyczne (VIII)

2

Zjawisko cienia i półcienia (VIII)

3

Zjawisko odbicia i rozproszenia światła (VIII)

4

Zjawisko załamania światła (VIII)

5

Energia potencjalna (VII

6

Praca (VII)

7

Energia kinetyczna (VII)

L.p. Opis Uwagi
Temat 14

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


Przewodnictwo cieplne

Materiały:

Podręcznik - str. 176 - 179, internet.

Obejrzyj film:

Przewodnictwo cieplne polega na przekazywaniu energii pomiędzy częściami ciała, których temperatury są różne. Ze zjawiskiem tym mamy do czynienia, gdy wydzieloną część ciała podgrzejemy. Po pewnym czasie, dzięki przekazywaniu energii, temperatura ciała wyrówna się.

Przewodzenie ciepła odbywa się zarówno w ciałach stałych, jak i cieczach oraz gazach. Jednak w cieczach i gazach proces przewodzenia ciepła zachodzi wolniej niż w ciałach stałych. Wyjątkiem są tu ciekłe metale.

Najlepszymi przewodnikami ciepła są metale. Przyczyna tkwi w tym, że w procesie przenoszenia energii wewnętrznej biorą udział nie tylko atomy, ale także występujące w nich swobodne elektrony.

Mechanizm przewodnictwa cieplnego oparty jest na bezpośrednim przekazywaniu energii kinetycznej między cząsteczkami lub atomami materii.

Ze względu na zdolność transportowania energii cieplnej substancje dzielimy na:

  1. przewodniki ciepła – to materiały, które łatwo i szybko transportują ciepło.
  2. izolatory cieplne – transport energii cieplnej zachodzi w nich wolno.

    Najlepszym izolatorem cieplnym jest próżnia – nie ma w niej cząsteczek i atomów, brak więc możliwości bezpośredniego przekazywania energii cieplnej od cząsteczki do cząsteczki. Drugie miejsce w tej kategorii zajmują gazy – duże odległości między ich cząsteczkami utrudniają przekazywanie energii od cząsteczki do cząsteczki.

    Dobrymi izolatorami są też materiały porowate, czyli takie, w których strukturze znajdują się pęcherzyki powietrza – należą do nich: pierze, futro, wełna oraz sztucznie wytworzone pianki poliuretanowe, styropian itp.

Rozwiąż zadania: 1 - 6 ze str. 169 z podręcznika.

Zrób zdjęcia dokumentujące twoją pracę i prześlij na moją pocztę.

Temat 12 i 13

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


14.05.2020, 15.05.2020 - Ciepło właściwe

Materiały:

Podręcznik - str. 168 - 172, internet.

Obejrzyj film:

  1. Ile ciepła potrzeba, aby zwiększyć temperaturę ciała?

    Zależy to od tego, jak duży ma być przyrost temperatury ΔT, a także od masy ciała m. Z doświadczenia wiemy, że im większy przyrost temperatury, tym więcej potrzeba ciepła.

    Ilość ciepła potrzebnego, aby 1 kg dowolnej substancji ogrzać o 1°C (lub 1K) możemy wyznaczyć doświadczalnie. W twoim podręczniku opisane jest doświaczenie wyznaczania tego ciepła dla wody.

    Ze wzoru przedstawionego na rys. 1 widać, że ciepło właściwe c określa ilość energii potrzebnej do ogrzania ciała o masie m = 1kg o 1°C (lub 1K).

  2. Rozwiąż zadania (ciepło właściwe dla różnych substancji odczytaj z rys. 1 lub z tabeli na końcu podręcznika):

    Zadanie 1

    Korzystając w wykresu zależności zmian temperatury w funkcji dostarczonego ciepła dla wody i gliceryny (rys. 2) oblicz ciepło właściwe wody i gliceryny.

    Zadanie 2

    Oblicz, ile wody można podgrzać, dostarczając 20kJ energii, jeśli chcemy zmienić jej temperaturę:

    1. od 10°C do 50°C
    2. od 20°C do 90°C

    Zadanie 3

    Oblicz ilość energii potrzebnej do podgrzania o 10°C wody w basenie o wymiarach 25m x 10m x 2m. Masa 1m3 wody wynosi 1000kg.

    1. od 10°C do 50°C
    2. od 20°C do 90°C
  3. Wszystkie zadania rozwiąż i zapisz w zeszycie przedmiotowym.
  4. Rozwiązania prześlij na email: kaczorowski.zdzislaw1@gmail.com.
Temat 10 i 11

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


07.05.2020, 08.05.2020 - Temperatura a energia

Materiały:

Podręcznik - str. 163 - 167, internet.

Szczególnie polecam zapoznanie się z materiałem na stronach:

  1. Termometr

    Termometr to przyrząd do pomiaru temperatury metodą pośrednią, na podstawie zmiany pod wpływem temperatury właściwości termometrycznej ciała termometrycznego zastosowanego w termometrze.

    Podział termometrów ze względu na zasadę działania:

    • termometr cieczowy – wykorzystuje zjawisko rozszerzalności cieplnej cieczy (przeważnie rtęci albo alkoholu):
    • termometr bimetalowy, w którym wykorzystuje się różnice w rozszerzalności cieplnej dwóch metali;
    • termometr gazowy – czynnikiem roboczym jest gaz, mierzy się parametry gazu np. objętość przy stałym ciśnieniu lub ciśnienie przy stałej objętości;
    • termometr parowy – wykorzystuje zależność ciśnienia pary nasyconej od temperatury, stosowany w termostatach np. samochodowych;
    • termometr radiacyjny – działa na zasadzie pomiaru promieniowania emitowanego przez ciała (np. pirometr lub kamera termowizyjna);
    • termometr elektryczny – wykorzystuje wpływ temperatury na właściwości elektryczne materiałów wykorzystywanych do budowy czujników.

  2. Skale temperatury

    • Skala Celsjusza

      Skala Celsjusza została nazwana na cześć szwedzkiego astronoma Andersa Celsjusza (1701–1744). W roku 1742 Celsjusz stworzył skalę temperatur, gdzie 100 stopni było punktem zamarzania a 0 stopni punktem wrzenia wody.

      Tak skonstruowana skala była niezbyt wygodna, gdyż intuicja podpowiada, że wzrost odczuwania ciepła powinien odpowiadać zwiększeniu się wartości temperatury. Dlatego też skala Celsjusza została „odwrócona” i obecnie w warunkach normalnych lód topi się w temperaturze 0°C, a woda wrze w 100°C.

      Choć skala Celsjusza jest bardzo często spotykana w życiu codziennym, to w badaniach naukowych jest używana rzadko. Spowodowane jest to faktem, że przyjmuje ona zarówno wartości dodatnie, jak i ujemne, co może powodować pewne nieścisłości w różnego rodzaju definicjach, czy obliczeniach.

      Jednostką w skali Celsjusza jest 1 stopień Celsjusza (1°C)

    • Skala Kelvina

      Jest skalą termometryczną absolutną (bezwzględną), tzn. zero w tej skali oznacza najniższą teoretycznie możliwą temperaturę, jaką może mieć ciało. Jest to temperatura, w której (wg fizyki klasycznej) ustały wszelkie drgania cząsteczek. Temperatury tej praktycznie nie da się osiągnąć – obliczono ją na podstawie funkcji uzależniającej temperaturę od energii kinetycznej w gazach doskonałych. Funkcję tę opracował William Thomson, lord Kelvin, na którego cześć nazwano skalę i jednostkę temperatury.

      Jednostką w skali Kelvina jest 1 kelwin (1K)

    • Skala Fahrenheita

      Jedna ze skal pomiaru temperatury, zaproponowana w 1724 roku i nazwana od nazwiska jej twórcy Daniela Gabriela Fahrenheita (1686–1736). Była używana do pomiaru temperatury w krajach stosujących imperialne jednostki miar do połowy XX wieku, kiedy została wyparta przez skalę Celsjusza. Używana jest w USA, Kajmanach, Bahamach oraz Belize. W Kanadzie istnieje jako skala uzupełniająca.

      Jednostką w skali Fahrenheita jest 1 stopień Fahrenheita (1°F)

  3. Temperatura a ruch cząsteczek

    Aby otrzymać gorącą wodę, musimy ją podgrzać, czyli dostarczyć jej energii. Wiemy też, że cząsteczki ciała znajdują się w nieustannym ruchu i uderzają w ścianki naczynia, wywierając ciśnienie.

    Pojęcie temperatury jest związane z prędkościami poruszających się cząsteczek, a zatem z ich energią kinetyczną.

    Mówimy, że temperatura jest miarą energii kinetycznej cząsteczek, dokładniej – miarą średniej energii kinetycznej cząsteczek ciała. Im wyższa jest temperatura, tym szybciej poruszają się cząsteczki.

    Zderzające się ze sobą cząsteczki lub atomy mają różne energie, w dodatku zmieniające się w wyniku zderzeń. Cząsteczka uderzywszy w inną, o mniejszej prędkości, powoduje wzrost jej prędkości, a zatem i energii. Sama zaś energię traci i porusza się wolniej. Nie zmienia to jednak całkowitej sumy oraz wartości średniej energii.

    Zupełny bezruch cząsteczek oznacza najniższą możliwą temperaturę. jest to tzw. temperatura zera bezwzględnego.

    Energia wewnętrzna ciała to suma energii kinetycznych i potencjalnych wszystkich jego atomów i cząsteczek oraz energii oddziaływań między nimi. zależy ona od temperatury, ale także od liczby cząsteczek (a zatem od masy ciała).

  4. Zmiany energii wewnętrznej

  5. Zamiana kelwinów na stopnie Celsjusza

    T[K]= T[°C] + 273,15

    Przykład:

    -30°C = -30 + 273,15= 243,15K

  6. Zamiana stopni Celsjusza na kelwiny

    T[°C] = T[K] - 273,15

    Przykład:

    300K = 300 - 273,15 = 26,85°C

  7. Zamiana kelwinów i stopni Celsjusza na stopnie Fahrenheita

    Wzajemna zamiana kelwinów i stopni Celsjusza jest bardzo prosta, ponieważ:

    1°C = 1K

    W przypadku skali Fahrenheita ta zależność nie zachodzi. Powoduje to, że przeliczanie jest bardziej skomplikowane.

    W internecie znajdziecie wiele stron proponujących szybką konwersję przedstawionych tu skal temperatury.

    link do strony: Przelicznik jednostek miar temperatury - kliknij

  8. Zapoznaj się z tematem i zapisz notatkę w zeszycie.
  9. Wykonaj pisemnie Pytania i zadania z podręcznika ze str. 167
  10. Przelicz na stopnie Celsjusza:
    1. 25K
    2. 235K
    3. 273,15K
    4. 500K
  11. Przelicz na kelwiny:
    1. -225°C
    2. 0°C
    3. 45°C
    4. 500°C
  12. Zrób zdjęcia dokumentujące twoją pracę i prześlij na moją pocztę.
Temat 8 i 9

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


23.04.2020, 24.04.2020 - Stany skupienia materii.

Materiały:

Podręcznik - str. 158, internet. Polecam szczególnie zapoznanie się z materiałem na stronie:

link do strony: epodreczniki.pl - Stany skupienia materii - kliknij

  1. Stany skupienia - podział

    Ciało fizyczne zbudowane z danej substancji znajduje się w jednym z trzech stanów skupienia:

    • stałym
    • ciekłym
    • gazowym (lotnym)

    w określonych warunkach ta sama substancja może równocześnie występować w dwóch lub trzech stanach skupienia.

  2. Właściwości ciał
    • W stanie stałym – ciało posiada określony kształt i określoną objętość. Mimo działania niewielkich sił ten stan zachowuje. Ciała w stanie stałym charakteryzują się sprężystością. Każdy z przedmiotów inaczej reaguje na zagniatanie, zarysowania powierzchni czy złamania. Plastelina i drut po zgnieceniu czy wygięciu mają nowy trwały kształt, są plastyczne. Gąbka pod wpływem siły zmienia kształt, a po ustaniu siły wraca do pierwotnej postaci, czyli odkształcanie jest nietrwałe, sprężyste.
    • W stanie ciekłym – ciecze mają swoją objętość, ale nie mają swojego kształtu – przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują. Są mało ściśliwe. Cząsteczki cieczy są położone blisko siebie, ale oddziaływanie między nimi nie jest już tak duże i cząsteczki te mogą przemieszczać się względem siebie.
    • W stanie gazowym – są ciałami w stanie lotnym. Są ściśliwe i rozprężliwe, nie mają swojego kształtu ani określonej objętości i samorzutnie wypełniają dostępną przestrzeń. Ciało rozprzestrzenia się w całej objętości naczynia. Cząsteczki znajdują się w dużym oddaleniu od siebie, a oddziaływanie międzycząsteczkowe są bardzo słabe

  3. Wpływ temperatury na zmianę stanu skupienia

    W otaczającym nas świecie często dochodzi do zmian stanów skupienia ciał. Przykładowo: gdy wrzucamy kostkę lodu do napoju, jest ona ciałem stałym, jednak szybko może się zmienić w ciecz. Innym przykładem jest żelazo, które najczęściej widzimy w postaci ciała stałego, ale gdy podgrzejemy ten metal w piecu hutniczym do temperatury ok. 1540°C, to zamieni się w ciecz. Rtęć, stosowana w termometrach laboratoryjnych, w temperaturze pokojowej jest cieczą, jednak po ochłodzeniu do temperatury poniżej –39°C staje się ciałem stałym. Przyjrzyjmy się, w jaki sposób można zmieniać stany skupienia ciał i jak nazywają się procesy, które do tych zmian prowadzą.

  4. Temperatura topnienia i wrzenia
  5. Zmiany stanu skupienia a objętość

Zapoznaj się z tematem i zapisz notatkę w zeszycie.

Zdefiniuj w zeszycie zmiany skupienia materii:

  1. topnienie
  2. krzepnięcie
  3. parowanie
  4. skraplanie
  5. sublimacja
  6. resublimacja

Rozwiąż zadania: 1, 2, 3 ze str. 162 z podręcznika.

Zrób zdjęcia dokumentujące twoją pracę i prześlij na moją pocztę.

Temat 6 i 7

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


16.04.2020, 17.04.2020 - Atomy i cząsteczki

Zanim przejdziesz do rozwiązywania zadań obejrzyj film:

Na podstawie informacji zawartych na filmie lub z innych źródeł odpowiedz na pytania. odpowiedzi w formie notatki zapisz w zeszycie.

  1. Podaj przykłady świadczące o cząsteczkowej budowie materii.
  2. Co to jest atom i cząsteczka?
  3. Z czego składa się atom?
  4. Co to jest dyfuzja?

Siły spójności

Siły spójności to siły działające między cząsteczkami tego samego rodzaju. Można to zjawisko za obserwować, gdy np. do szklanego naczynia nalejemy rtęć w stanie ciekłym. Podczas tego zjawiska powstaje menisk wypukły. Menisk wypukły powstaje, gdy siły spójności mają większą wartość od siły przylegania.

Siły przylegania

Siły przylegania to siły działające między cząsteczkami różnego rodzaju. Można to zjawisko za obserwować, gdy do szklanego naczynia nalejemy wodę. Podczas tego doświadczenia za obserwujemy menisk wklęsły. Ten menisk powstaje, ponieważ siły przylegania mają większą wartość od siły spójności.

Napięcie powierzchniowe

zjawisko fizyczne występujące na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym, gazem lub inną cieczą przejawiające się tym, że zachowuje się ona jak napięta, sprężysta błona. Zjawisko to związane jest z istnieniem niezrównoważonych na powierzchni sił przyciągania międzycząsteczkowego i równe jest sile przypadającej na jednostkę obwodu ograniczającego powierzchnię cieczy o kierunku prostopadłym do powierzchni cieczy.

Obejrzyj film:

Obejrzyj jeszcze jeden film. Możesz oglądać jeszcze inne filmy z internetu. Na ich podstawie wykonaj przynajmniej jedno doświadczenie z naszego tematu. Zrób zdjęcie i prześlij na mój adres.

Temat 4 i 5

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


02.04.2020 - Zastosowanie dźwigni

Sławne powiedzenie Archimedesa "Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię" nawet dzisiaj działa na wyobraźnię. Dlatego warto poznać praktyczne zastosowania zasadę dźwigni w praktyce.

Zanim przejdziesz do rozwiązywania zadań obejrzyj film:

Zadanie 1.

Huśtawka równoważna ma ramiona o długości 2 m. Na jej jednym końcu siedzi dziecko o masie m1 = 32 kg. Oblicz w jakiej odległości od środka powinien usiąść dorosły o masie m = 80 kg aby huśtawka była w równowadze.

Zadanie 2.

Na lewe ramię dźwigni dwustronnej o długości 25 cm działa pionowo w dół siła o wartości 160 N. Dźwignia jest w równowadze gdy na prawe ramie działa siła 20 N. Jaka jest długość prawego ramienia dźwigni?

Zadanie 3.

Ewa i Karol siedzą na huśtawce, która jest w równowadze. Karol siedzi w odległości 1,5 m od środka. Ewa w odległości 3 m. Oblicz masę Karola, jeśli wiadomo, że Ewa ma masę 25 kg.

Zadanie 4.

Opisz jak można określić masę swojego kolegi za pomocą doświadczenia na huśtawce równoważnej znając swoją masę.

Wszystkie zadania rozwiąż i zapisz w zeszycie przedmiotowym.

Zdjęcia prześlij na email podany w zakładce NAUCZYCIEL.

Temat 2 i 3

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


26.03.2020 - Dźwignie

  1. Dźwignia dwustronna to sztywny pręt podparty w jednym punkcie, do którego siły są przyłożone po obu stronach punktu podparcia. Na rys. 1 i 2 możesz dokonać analizy równowagi takiej dźwigni. Rysunki przedstawiają wykorzystanie dźwigni jako wagi grawitacyjnej.
  2. Aby waga była w równowadze na rys. 1 przy jednakowych długościach ramion wagi (r1=r2) siły ciężkości F1 i F2 muszą być jednakowe.
  3. Na rys. 2 pierwsze ramię dźwigni r1 jest dwa razy dłuższe niż r2. Aby zrównoważyć dźwignię konieczne jest podwojenie siły F2. Oznacza to, że równowaga dźwigni dwustronnej zależy również o stosunku długości jej ramion.
  4. Rys. 3 przedstawia prawo dźwigni, czyli warunek jej równowagi.
  5. Dokonaj analizy przykładu 1 a i 1 b ze str. 139 podręcznika.
  6. W celu lepszego zrozumienia tematu obejrzyj filmy:
  7. Teraz możesz już zastosować zdobytą wiedzę w praktyce. Przeanalizuj przykład 2 ze strony 140.
  8. Całość lekcji wraz z rysunkami, wzorami i przykładami umieść w zeszycie z fizyki.

Temat 1

...::|zk4cz|::...Zestaw zadań w formacie pdf


Zadanie 1.

Oblicz prędkość samochodu, który poruszając się ruchem jednostajnym, w ciągu 2 godzin przebył drogę 140 km.


Zadanie 2.

Jaką drogę przebył samochód w ciągu 15 minut, jeżeli porusza się ze stałą prędkością 60 km/h?


Zadanie 3.

Ciało poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym przebyło w ciągu pierwszej minuty ruchu drogę równą 5 m. Oblicz:

  1. jaką drogę pokona to ciało w ciągu trzech pierwszych minut ruchu,
  2. jaką drogę pokona ciało w trzeciej minucie ruchu?

Zadanie 4.

Kto porusza się szybciej rowerzysta jadący z prędkością 15 km/h czy motocyklista jadący z prędkością 5 m/s?


Zadanie 5.

Wykres przedstawia przebieg prędkości pojazdu w czasie 5 godzin.

Na podstawie wykresu oblicz:

  1. jaką drogę przejechał pojazd na odcinku AB?
  2. jaką drogę przejechał pojazd na odcinku BC?
  3. jaką drogę przejechał pojazd na odcinku CD?
  4. jaką drogę przejechał pojazd na odcinku DE?
  5. jaką drogę przejechał pojazd na odcinku EF?
  6. jaką łączną drogę przebył pojazd?
  7. jaka była średnia prędkość pojazdu na odcinku AF?

L.p. Opis Uwagi
Temat 14

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


Obrazy tworzone przez soczewkę rozpraszającą

Rysunek przedstawia tworzenie obrazu w soczewce rozpraszającej:

Aby lepiej zrozumieć jak powstaje obraz przedmiotu obejrzyj film:

Cechy obrazu powstającego w soczewce rozpraszającej:

  1. zawsze pozorny; utworzony przez przecięcie promienia świetlnego i przedłużenia promienia świetlnego
  2. zawsze prosty, czyli nieodwrócony
  3. zawsze pomniejszony; p<1

W przypadku soczewki rozpraszającej cechy obrazu zawsze są identyczne bez względu na odległość przedmiotu od soczewki. Pomniejszenia ulega zmianie wraz ze zmianą odległości, jednak cechą obrazu zawsze będzie to, że jest pomniejszony; p<1.

Wykonaj zadania 3, 4 i 5 ze str. 191 podręcznika.

Opracuj temat w zeszycie i prześlij zdjęcie na adres: kaczorowski.zdzislaw1@gmail.com

Temat 13

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


Soczewki - zadania - 18.05.2020

Rozwiąż zadania:

  1. Jaką zdolność skupiającą ma soczewka o ogniskowej 2m?
  2. Ogniskowa soczewki skupiającej wynosi 10 cm. W jakiej odległości od tej soczewki - na jej osi optycznej - należy umieścić małą żaróweczkę, by otrzymać wiązkę promieni równoległych?
  3. Jaki obraz przedmiotu daje soczewka skupiająca umieszczona w sposób pokazany na rysunku?
  4. Opisz obraz przedmiotu umieszczonego w odległości 7cm od soczewki skupiającej o ogniskowej 4cm.
  5. Jedna soczewka skupiająca ma ogniskową 10cm, a druga 25cm. Która z nich ma większą zdolność skupiającą i o ile?
  6. Jaką ogniskową ma soczewka o zdolności skupiającej 25D?

Rozwiązania zadań zapisz w zeszycie. Prześlij zdjęcia wykonanych zadań na adres: kaczorowski.zdzislaw1@gmail.com.

Temat 10, 11, 12

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


07.05.2020, 11.05.2020, 14.05.2020 - Obrazy tworzone przez soczewkę skupiającą

Materiały:

Podręcznik - str. 182 - 188, internet.

Na początku polecam obejrzenie filmu przedstawiającego tworzenie obrazów przedmiotu dla soczewki skupiającej:

  1. Promienie służące do konstruowania obrazów w soczewce

    Rys. 1 przedstawia punkt A znajdujący się w pewnej odległości od soczewki skupiającej. Naszym zadaniem jest znalezienie punktu A', który będzie obrazem punktu A po przejściu przez soczewkę.

    W przypadku gdy musimy skonstruować obraz powstający przy użyciu soczewki skupiającej, zwykle wybieramy dwa z trzech przedstawionych na rys. 1 promieni:

    • promień równoległy do osi optycznej – po przejściu przez soczewkę przechodzi przez ognisko (1);
    • promień przechodzący przez ognisko – po przejściu przez soczewkę wychodzi równoległy do osi optycznej (2);
    • promień przechodzący przez środek soczewki – po przejściu przez soczewkę jego kierunek (tor) nie ulega zmianie (3).

    Obraz punktu A powstaje w punkcie A' na przecięciu się co najmniej dwóch promieni lub ich przedłużeń.

  2. Powiększenie soczewki

    Na rys. 2 widzimy przedmiot AB znajdujący się w pewnej odległości x od soczewki skupiającej. Po drugiej stronie soczewki powstaje jego obraz A'B' w odległości y od środka soczewki. Ponieważ trójkąty ABS i A'B'S są trójkątami podobnymi - możemy określić z twierdzenia Talesa stosunek wielkości obrazu A'B' do wielkości przedmiotu AB. Stosunek ten nazywamy powiększeniem zwierciadła.

  3. Równanie soczewki

    Równanie soczewki z rys. 3 jest prawdziwe, gdy soczewka jest symetryczna (skupiająca lub rozpraszająca), czyli obie częsci soczewki mają jednakowe promienie krzywizny.

  4. Obraz rzeczywisty i pozorny

    Obraz pozorny to obraz, którego tak naprawdę nie ma. Taki obraz powstaje w wyniku przecięcia się przedłużeń promieni świetlnych. Tego obrazu nie możemy zobaczyć na ekranie.

    Obraz rzeczywisty to obraz, który powstaje w wyniku przecięcia się promieni świetlnych. Taki obraz można zaobserwować na ekranie.

  5. Konstruowanie obrazów przedmiotu dla różnych odległości przedmiotu od soczewki x

    Obraz przedmiotu obserwowanego przez soczewkę wyznaczymy opierając się na biegu kilku charakterystycznych promieni. Wiemy już, że wiązka równoległa padająca na soczewkę skupia się w jej ognisku (dla soczewki rozpraszającej są to przedłużenia do tyłu promieni wychodzących). Kolejnym charakterystycznym promieniem będzie promień przechodzący przez ognisko soczewki. Promień taki po przejściu przez soczewkę będzie promieniem równoległym do jej osi. Kierunek promienia przechodzącego przez środek soczewki nie ulegnie żadnemu odchyleniu. Poniższe rysunki przedstawiają sposób znajdowania obrazu danego przedmiotu w zależności od rodzaju soczewki i odległości x przedmiotu od soczewki.

    1. Położenie przedmiotu: 0 < x < f

      OBRAZ:

      1. pozorny (utworzony przez przecięcie przedłużeń promieni świetlnych),
      2. prosty (czyli nie odwrócony),
      3. powiększony; p>1

      Odległość obrazu do soczewki: y < 0

    2. Położenie przedmiotu: x = f (w ognisku soczewki)

      OBRAZ:

      1. Brak – Obraz nie powstał!

      Promienie ani ich przedłużenia nie przetną się, ponieważ są do siebie równoległe.

    3. Położenie przedmiotu: f < x < 2f

      OBRAZ:

      1. rzeczywisty – utworzony przez przecięcie promieni świetlnych,
      2. odwrócony,
      3. powiększony, p>1

      Odległość obrazu do soczewki: y > 2f

    4. Położenie przedmiotu: x = 2f

      OBRAZ:

      1. rzeczywisty,
      2. odwrócony,
      3. niepowiększony – rzeczywistych rozmiarów, p=1

      Odległość obrazu do soczewki: y = 2f

    5. Położenie przedmiotu: x > 2f

      OBRAZ:

      1. rzeczywisty,
      2. odwrócony,
      3. pomniejszony; p< 1

      Odległość obrazu do soczewki: f < y < 2f

  6. Aby lepiej zrozumieć zasady konstruowania obrazów obejrzyj film:
  7. Wykonaj w zeszycie notatkę z tematu. Dokładnie przeanalizuj wszystkie zagadnienia. W zeszycie wykonaj konstrukcje dla każdego przypadku. Za tydzień otrzymasz zadania praktyczne do wykonania.
Temat 8 i 9

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


Zdolność skupiająca soczewek - 24.04.2020 i 30.04.2020

Materiały: podręcznik str. 180 i 181, materiały internetowe.

  1. Zdolność skupiająca soczewki
  2. W przypadku soczewek możemy mówić o zdolności skupiającej - Z. Zdolność skupiająca jest odwrotnością ogniskowej:

  3. Na rys. 1 widzimy, że w soczewce skupiającej wszystkie promienie po przejściu przez soczewkę skupiają się w ognisku soczewki F. Jeśli w ognisku ustawimy ekran to zobaczymy obraz. Taki obraz nazywamy obrazem rzeczywistym. Zdolność skupiająca dla soczewki skupiającej ma wartość dodatnią.
  4. Na rys. 2 promienie po przejściu przez soczewkę rozpraszającą nie przecinają się. Nie mogą zatem utworzyć obrazu. Jeśli jednak przedłużymy te promienie po stronie promieni padających, to przetną się one tworząc obraz po lewej stronie w ognisku F. Taki obraz nazywamy obrazem pozornym. Zdolność skupiająca soczewki rozpraszającej jest ujemna.
  5. Wykonaj w zeszycie notatkę do tematu.
  6. Przeanalizuj przykłady obliczania zdolności skupiającej soczewek ze str. 180.
  7. Wykonaj w zeszycie pytania i zadania ze str. 181.
  8. Prześlij zdjęcia wykonanych czynności na adres: kaczorowski.zdzislaw1@gmail.com.
Temat 7

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


Soczewki - 23.04.2020

Materiały: podręcznik str. 178 i 179, materiały internetowe.

  1. Soczewki i ich rodzaje
  2. Soczewka to ciało przezroczyste ograniczone powierzchniami kulistymi, parabolicznymi lub walcowymi.

    Soczewki mogą zarówno skupiać, jak i rozpraszać światło. Odpowiednio nazywamy je soczewkami skupiającymi i rozpraszającymi.

  3. Model soczewki
  4. Rysunek 2 przedstawia soczewki złożone z dwóch pryzmatów. Analiza obu przypadków pozwoli wam zrozumieć konstrukcję soczewek. Jeśli dobrze opanowaliście zjawisko załamania światła (szczególnie w pryzmacie), to bez trudu zrozumienie zasadę działania soczewek: skupiającej i rozpraszającej.

    Promienie świetlne równoległe do osi optycznej po przejściu przez soczewkę skupiającą zbierają się w jednym punkcie zwanym ogniskiem.

    Promienie świetlne równoległe do osi optycznej po przejściu przez soczewkę rozpraszającą ulegają rozproszeniu.

  5. Na rysunku widzimy soczewkę skupiającą powstałą jako złożenie dwóch wycinków kul o promieniach R1 i R2. Promienie te mogą być różne. My będziemy analizowali przypadek gdy R1 = R2 = R.
    • Ognisko F to punkt, w którym przecinają się promienie skupione przez soczewkę.
    • Ogniskowa f to odległość ogniska od soczewki.
  6. Wykonaj notatkę do tematu w zeszycie przedmiotowym.
Temat 5 i 6

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


    Pryzmat i rozszczepienie światła białego - 2 godziny (17.04.2020, 20.04.2020)

    Światło jest to widzialne promieniowanie elektromagnetyczne, o zakresie fal elekromagnetycznych o wartości od 380 do 780 nanometrów. Światło białe to mieszanina światła o różnych długościach fali elektromagnetycznej w podanym zakresie.

    Pryzmat to bryła z materiału optycznie przezroczystego (zwykle ze szkła), będąca graniastosłupem o podstawie trójkąta.

    Rysunek przedstawia promień światła białego padający na pryzmat. Z poprzedniej lekcji już wiecie, że w pryzmacie światło załamuje się dwukrotnie. Raz przy przechodzeniu z powietrza do pryzmatu, oraz przy wychodzeniu z pryzmatu do powietrza. W pryzmacie jest to zatem dwukrotne załamanie.

    Światło białe w pryzmacie rozszczepia się na barwy podstawowe, których dalej rozszczepić już nie można. Barwna wstęga to widmo światła białego otrzymywane na ekranie po przejściu światła białego przez pryzmat.

    Widzimy, że najbardziej odchylone zostają promienie fioletowe. W powietrzu prędkość światła niewiele się różni od prędkości światła w próżni (w próżni rozchodzi się z prędkością c = 300 000 km/s). Ale w pryzmacie widać, że prędkości rozchodzenia się fal dla różnych barw znacznie się różnią.

    Rozszczepienie światła spowodowane jest różną prędkością rozchodzenia się promieni świetlnych o różnych barwach.

    Przy przechodzeniu światła do innego ośrodka:

    • jego prędkość i długość fali ulegają zmianie,
    • jego częstotliwość (a więc i jego barwa) nie ulegają zmianie.
  1. Na filmie możesz zobaczyć jak zachodzi rozszczepienie wiązki światła białego w pryzmacie:
  2. Aby podsumować temat oraz potwierdzić analizę tego tematu sporządź notatkę w zeszycie odpowiadając na pytania:
    • Co to jest pryzmat?
    • Ile razy załamuje się światło przechodząc przez pryzmat?
    • Na jakie kolory rozszczepia się światło białe przechodząc przez pryzmat? W celu lepszego zapamiętania kolejnośći barw światła możesz zapamiętać zabawny tekst z rysunku.
    • Które światło w czasie przejścia przez pryzmat ulega największemu załamaniu, a które najmniejszemu?
    • Czy częstotliwość fali przy przechodzeniu światła do innego ośrodka ulega zmianie?
    • Czy prędkość fali przy przechodzeniu światła do innego ośrodka ulega zmianie?
    • Czy długość fali przy przechodzeniu światła do innego ośrodka ulega zmianie?
    • Dlaczego odbicie światła białego od zwierciadła nie powoduje jego rozszczepienia?
  3. Zdjęcie z notatki w zeszycie prześlij na mój adres.
Temat 3 i 4

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


30.03.2020 - Załamanie światła

  1. Obejrzyj uważnie film:
  2. Załamanie światła jest to zmiana kierunku rozchodzenia się światła przy przejściu z jednego ośrodka przezroczystego do drugiego. Prawo załamania światła łączy ze sobą dwa kąty - kąt padania na powierzchnię rozgraniczającą dwa ośrodki i kąt załamania powstający gdy promień przejdzie granicę i zacznie się rozchodzić w drugim ośrodku. Kąty padania i załamania są liczone od normalnej do powierzchni, a nie od samej powierzchni.
  3. Na rys. 1 promień przechodzi z powietrza do wody. W wodzie światło rozchodzi się z mniejszą prędkością niż w powietrzu. Kąt załamania jest mniejszy od kąta padania.
  4. Na rys. 2 promień przechodzi z wody do powietrza. Oznacza to, że promień przechodzi do ośrodka, w którym światło rozchodzi się szybciej. Kąt załamania jest większy od kąta padania.
  5. Przykład: załamanie światła przy przejściu przez pryzmat.
  6. Przeanalizuj dokładnie omówione zjawisko załamania w pryzmacie i dokonaj analizy graficznej tego procesu zakładając, że kąt padania promienia wynosi:
    1. 400
    2. 00
  7. Zadanie wykonaj w zeszycie z użyciem kątomierza, korzystająć z wykresów zależności kąta załamania od kąta padania dla ośrodków: powietrze-szkło.
Temat 2

...::|zk4cz|::...Opracowanie tematu w pdf


    26.03.2020 - Odbicie światła

  1. Po analizie rys. 1, który przedstawia odbicie światła od powierzchni zwierciadła płaskiego obejrzyj film. Pozwoli ci to w pełni zrozumieć prawo odbicia.
  2. Przeprowadź eksperyment:
    • Skieruj lusterko (zwierciadło) w stronę słońca.
    • Przesuwaj je powoli w stronę ściany budynku lub chodnika.
    • Obserwuj, czy pojawia się świetlna plamka.
    • Spróbuj określić kąt padania i kąd odbicia względem normalnej.
    • To doświadczenie nosi nazwę "puszczanie zajączków".
  3. W zeszycie przedmiotowym zrób notatkę do tematu.

Temat 1

...::|zk4cz|::...Zestaw zadań w formacie pdf


Ruch jednostajny - powtórzenie materiału

Zadanie 1.

korzystająć z tabeli prędkości rozchodzenia się dźwięku w różnych ośrodkach, blicz czas po jakim dźwięk przebiegnie odległość 1km:

  • w powietrzu
  • w wodzie
  • żelazie
  • porcelanie.

Zadanie 2.

Jaką drogę przebędzie fala dźwiękowa w w wodzie po 10 s? (skorzystaj z tabeli)


Zadanie 3.

Marek klaszcze w dłonie. Oblicz po jakim czasie fala dźwiękowa powróci do ucha Marka jeżeli:

  1. odbije się od przeszkody w odległości 700 m,
  2. odbije się od przeszkody w odległości 1 km,
  3. odbije się od przeszkody w odległości 1,5 km,
  4. odbije się od przeszkody w odległości 2 km.

Zadanie 4.

Po jakim czasie fale dźwiękowe z zadania 3 dotrą do poszczególnych przeszkód?


Zadanie 5.

Żródło w środowisku powietrznym wyemitowało fale o częstotliwościach:

  1. 10 Hz
  2. 35 Hz
  3. 100 kHz
  4. 14 kHz
  5. 29 kHz

Któte fale usłyszy człowiek stojący w niewielkiej odległości od źródła?